Φύλλο εργασίας για το Μάθημα 1:
Κλιματική Αλλαγή και Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα

Μαθησιακοί Στόχοι:

1. Οι σπουδαστές μαθαίνουν και κατανοούν τι ακριβώς είναι η Κλιματική Αλλαγή, η Υπερθέρμανση του Πλανήτη, και το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου.
2. Πώς συνδέονται αυτά τα φαινόμενα;
3. Οι σπουδαστές μαθαίνουν για τη σημασία της βιοποικιλότητας και τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε αυτήν.
4. Οι σπουδαστές διερευνούν ποικίλους τρόπους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Μάθετε τα βασικά

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ καιρού και κλίματος;

Σύμφωνα με τη NASA, ο όρος «καιρός» αναφέρεται στις ατμοσφαιρικές συνθήκες οι οποίες προκύπτουν τοπικά σε σύντομες περιόδους, ενώ το «κλίμα» αναφέρεται στα μακροπρόθεσμα περιφερειακά ή παγκόσμια μοτίβα μέσης θερμοκρασίας, υγρασίας, και βροχόπτωσης.

Η κύρια διαφορά είναι ο χρόνος. Ο καιρός είναι προσωρινός. Το κλίμα, από την άλλη, είναι κάτι περισσότερο από μερικές ζεστές ή κρύες μέρες. Το κλίμα περιγράφει τις συνηθισμένες καιρικές συνθήκες σε μια ολόκληρη περιοχή για μεγάλη χρονική διάρκεια – 30 χρόνια ή περισσότερο.

Στοιχεία που συνθέτουν τον καιρό μας

Ο καιρός αποτελείται από διάφορα φαινόμενα όπως ηλιοφάνεια, βροχή, συννεφιά, άνεμος, χαλάζι, χιόνι, χιονόνερο, πλημμύρες, χιονοθύελλες, καταιγίδες, καύσωνες, κτλ.

Στοιχεία που συνθέτουν το κλίμα μας

Το κλίμα αντιπροσωπεύει τον μέσο καιρό κατά μια μεγάλη περίοδο και καθορίζεται από τον συνδυασμό ωκεάνιων ρευμάτων και μοτίβων ανέμου.

Τι είναι η κλιματική αλλαγή;

Η Γη βρίσκεται υπό επιστημονική παρακολούθηση εδώ και πολύ καιρό. Οι επιστήμονες έχουν συλλέξει τεράστια ποσότητα δεδομένων σχετικά με τα πέντε αλληλεπιδρώντα συστήματα που απαρτίζουν το κλιματικό σύστημα της γης: την λιθόσφαιρα (το ανώτερο επιφανειακό στρώμα της γης), την ατμόσφαιρα (το λεπτό στρώμα αερίων που περιβάλλει τη γη), την υδρόσφαιρα (το υγρό νερό της γης στους ωκεανούς και τις λίμνες), την κρυόσφαιρα (το στερεό παγωμένο νερό της γης σε μορφή πάγου καιχιονιού) και η βιόσφαιρα (οι ζωντανοί οργανισμοί της γης). Σύμφωνα με πληροφορίες, οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να εξαγάγουν από τα δεδομένα ότι το κλίμα της Γης θερμαίνεται. Καθώς η ατμόσφαιρα θερμαίνεται, τα καιρικά μοτίβα μεταβάλλονται και οι υγρές περιοχές γίνονται υγρότερες, ενώ οι ξηρές περιοχές γίνονται ξηρότερες.

Οι αλλαγές στο κλίμα της Γης προκαλούνται από ένα συνδυασμό φυσικών δυνάμεων, όπως οι ηφαιστειακές εκρήξεις και οι διακυμάνσεις της ηλιακής έντασης και της ανθρώπινης δραστηριότητας, οι οποίες απελευθερώνουν κυρίως αέρια του θερμοκηπίου και παγιδεύουν τη θερμότητα. Η κλιματική αλλαγή σχετίζεται με το ευρύτερο φάσμα αλλαγών στο κλιματικό σύστημα της γης, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας που προκαλείται από το λιώσιμο των στρωμάτων πάγου και των παγετώνων. Αυτός ο όρος συνήθως συγχέεται, ή αντικαθίσταται από τον όρο Υπερθέρμανση του Πλανήτη, ωστόσο τα δύο αυτά φαινόμενα έχουν διαφορετικούς ορισμούς. Η κλιματική αλλαγή αναφέρεται σε μεταβολές στα μοτίβα του καιρού ή της θερμοκρασίας. Έτσι, όταν μιλάμε για κλιματική αλλαγή, μιλάμε για αλλαγές στις μακροπρόθεσμες μέσες ημερήσιες καιρικές συνθήκες. Στα περισσότερα μέρη, ο καιρός μπορεί να αλλάζει από λεπτό σε λεπτό, από ώρα σε ώρα, από μέρα σε μέρα και από εποχή σε εποχή.

Ένα ολοφάνερο παράδειγμα κλιματικής αλλαγής είναι οι ολοένα αυξανόμενες αλλαγές των των εποχών. Οι χειμώνες γίνονται πιο σύντομοι, η άνοιξη έρχεται νωρίτερα, ενώ σημειώνονται λιγότερες μέρες με παγωνιά. Πολυάριθμα γεγονότα που σχετίζονται με τον κύκλο ζωής, όπως η άνθηση των λουλουδιών ή η εμφάνιση εντόμων επικονιαστών, επηρεάζονται από αυτές τις αλλαγές σε βάθος χρόνου. Λόγω του ότι διάφορα είδη μπορεί να αντιδρούν διαφορετικά στα περιβαλλοντικά σημάδια, με αποτέλεσμα μια απευθυγράμμιση μεταξύ των ειδών που μπορεί να εξαρτώνται το ένα από το άλλο, αλλαγές στις περιόδους εμφάνισης αυτών των γεγονότων, όπως η εαρινή απόψυξη ή η μετανάστευση αποδημητικών πτηνών, μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα.

Ακολουθούν μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την κλιματική αλλαγή, τα οποία παρατίθενται από το Global Climate Dashboard:
• Από την αρχή της εποχής κατά την οποία χρησιμοποιούνται οι δορυφόροι το 1979, η έκταση του πάγου που καλύπτει τον Αρκτικό Ωκεανό στο τέλος του καλοκαιριού έχει συρρικνωθεί κατά περισσότερο από 40 τοις εκατό.
• Η θερμοκρασία της Γης αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 0,14° Φαρενάιτ (0,08° Κελσίου) ανά δεκαετία από το 1880, ή περίπου 2° F συνολικά.
• Το 2022 ήταν η έκτη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί με βάση τα δεδομένα της NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration).
• Ο ρυθμός της παγκόσμιας ανόδου της στάθμης της θάλασσας επιταχύνεταιˑ έχει υπερδιπλασιαστεί από 0,06 ίντσες (1,4 χιλιοστά) ετησίως στο μεγαλύτερο μέρος του εικοστού αιώνα σε 0,14 ίντσες (3,6 χιλιοστά) ετησίως από το 2006 μέχρι το 2015
• Κατά μέσο όρο στο σύνολο του βάθους του, η θερμική ενέργεια του ωκεανού παγκοσμίως αυξήθηκε περίπου κατά 0,58-0,78 Watt ανά τετραγωνικό μέτρο από το 1993 έως το 2021, συμβάλλοντας στην αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας, στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας, στην υποχώρηση των παγοκρηπίδων και στην θερμική καταπόνηση των κοραλλιογενών υφάλων.

Τι είναι η υπερθέρμανση του πλανήτη;

Η Υπερθέρμανση του Πλανήτη είναι μια πτυχή της κλιματικής αλλαγής που αναφέρεται στην μακροπρόθεσμη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης. Έχει περισσότερο να κάνει με το συνολικό κλίμα της Γης παρά με τον καιρό για μια συγκεκριμένη μέρα.

Καθώς ο ανθρώπινος πληθυσμός αυξάνεται, οι ανάγκες του σε ενέργεια αυξάνεται αναλόγως. Η προσπάθεια κάλυψης αυτών των αναγκών σε συνδυασμό με την αδυναμία μας ως είδος να χρησιμοποιήσουμε αποτελεσματικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έχει οδηγήσει στην καύση τεράστιων ποσοτήτων ορυκτών καυσίμων. Τα ορυκτά καύσιμα περιλαμβάνουν τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Η καύση αυτών των υλικών απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα αέρια που απορροφούν μέρος της θερμότητας του ήλιου, καθιστώντας σιγά σιγά τη γη θερμότερη. Αυτά τα αέρια είναι γνωστά ως αέρια του θερμοκηπίου και η επίδρασή τους στη θερμοκρασία της γης είναι γνωστή ως φαινόμενο του θερμοκηπίου. Από την περίοδο της Βιομηχανικής Επανάστασης, τα επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα αυξάνονται σταθερά, επιδεινώνοντας έτσι το πρόβλημα.

Ο πλανήτης γίνεται όλο και πιο ζεστός και μπορούμε να διακρίνουμε ακραίες αυξήσεις της παγκόσμιας ετήσιας θερμοκρασίας με το πέρασμα των χρόνων. Η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της Γης έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,0°C (1,8°F) από τα τέλη του 1800. Αυτό το φαινόμενο είναι πιο εμφανές στον Αρκτικό πόλο κατά τις ψυχρές εποχές του και στις περιοχές μεσαίου γεωγραφικού πλάτους της Γης κατά τις θερμές εποχές.

Πολλοί κλιματολόγοι συμφωνούν ότι εάν η παγκόσμια μέση θερμοκρασία αυξηθεί κατά περισσότερο από 2 °C (3,6 °F) σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, τότε θα ακολουθήσει σοβαρή κοινωνική, οικονομική και οικολογική ζημιά. Ακόμη και μερικοί βαθμοί κάνουν τεράστια διαφορά στα ζωτικά σημεία του πλανήτη.

Τι προκαλεί την Υπερθέρμανση του Πλανήτη;

Η περίοδος μεταξύ 2011-2020 ήταν η θερμότερη δεκαετία που έχει καταγραφεί. Το 2019, η παγκόσμια μέση θερμοκρασία έφτασε στον 1,1°C πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής. Η υπερθέρμανση του πλανήτη που προκαλείται από τον άνθρωπο αυξάνεται με ρυθμό 0,2°C ανά δεκαετία. Τι προκαλεί όμως την υπερθέρμανση του πλανήτη;

 

Στο προηγούμενο μέρος, μιλήσαμε περιληπτικά για το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου. Είναι σημαντικό να διασαφηνιστεί ότι το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου δεν είναι εξ ορισμού κάτι κακό. Το εντελώς αντίθετο ισχύει. Χωρίς το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου, οι θερμοκρασίες θα ήταν πιο κρύες, και πολλοί ζωντανοί οργανισμοί θα πάγωναν. Το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου είναι πολύ σημαντικό για την ζωή στον πλανήτη όπως την γνωρίζουμε, αφού καθιστά την θερμοκρασία της Γης κατάλληλη για τη διατήρηση της ζωής.

 

Πώς όμως λειτουργεί το φαινόμενο αυτό ακριβώς; Κατά τη διάρκεια της μέρας, ο Ήλιος λάμπει διαμέσου της ατμόσφαιρας. Έτσι, επιφάνεια της γης θερμαίνεται στο φως του ήλιου. Τη νύχτα, η επιφάνεια της Γης ψύχεται, απελευθερώνοντας θερμότητα στον αέρα. Ωστόσο, ένα μέρος της θερμότητας αυτής παγιδεύεται από τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Αυτό είναι που διατηρεί τη Γη μας ζεστή και άνετη στους 14 βαθμούς Κελσίου, κατά μέσο όρο. Ωστόσο, η ανθρώπινη δραστηριότητα προκαλεί την απελευθέρωση πολύ περισσότερων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, και ως αποτέλεσμα παγιδεύεται περισσότερη θερμότητα. Κατά συνέπεια, η θερμοκρασία της γης αυξάνεται πάρα πολύ. Τα αέρια του θερμοκηπίου έχουν αναγνωριστεί ως ο μεγαλύτερος παράγοντας που συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Ας δούμε παρακάτω πώς αυτά τα αέρια λειτουργούν στην ατμόσφαιρα.

Οι υδρατμοί βρίσκονται σε αφθονία στην ατμόσφαιρα της γης και συμβάλλουν περισσότερο στο φαινόμενο του θερμοκηπίου από οποιοδήποτε άλλο αέριο του θερμοκηπίου. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα αέρια του θερμοκηπίου, οι υδρατμοί δεν ελέγχουν τη θερμοκρασία της γης. Αντίθετα, η θερμοκρασία της γης είναι αυτή που ελέγχει την ποσότητα των υδρατμών στην ατμόσφαιρα.

Δεδομένου ότι ο θερμότερος αέρας διατηρεί περισσότερη υγρασία, η άνοδος της θερμοκρασίας της γης οδηγεί σε περισσότερους υδρατμούς στον αέρα, διατηρώντας περισσότερη θερμότητα. Και έτσι, δημιουργείται ένας βρόχος θετικής ανάδρασης. Ο βρόχος αυτός παρουσιάζεται στο παρακάτω διάγραμμα.

Το διοξείδιο του ανθρακα (CO2) είναι το σημαντικότερο από τα αέρια θερμοκηπίου. Το διοξείδιο του άνθρακα εκλύεται από ηφαίστεια, από την καύση όλων των καυσίμων με βάση τον άνθρακα, τη φυσική αποσύνθεση της οργανικής ύλης και την αναπνοή αερόβιων οργανισμών (που χρησιμοποιούν οξυγόνο), και θεωρείται ευρέως ως ο «βασιλιάς» των αερίων του θερμοκηπίου.

Λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, η συγκέντρωσή του στην ατμόσφαιρα έχει διπλασιαστεί από την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης. Οι πηγές CO2 συνήθως αντισταθμίζονται από μια συλλογή «συλλεκτών», δηλαδή ένα σύνολο φυσικών, χημικών ή βιολογικών διεργασιών  οι οποίες απομακρύνουν το CO2 από την ατμόσφαιρα, όπως η χερσαία βλάστηση, η οποία απορροφά το CO2 μέσω της φωτοσύνθεσης.

Η καύση ορυκτών καυσίμων, πρωτίστως του άνθρακα και του πετρελαίου, και δευτερευόντως του φυσικού αερίου για τις μεταφορές, τη θέρμανση, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την παραγωγή τσιμέντου—αποτελούν τους κύριους τρόπους με τους οποίους οι ανθρώπινες δραστηριότητες αυξάνουν τα επίπεδα CO2 της ατμόσφαιρας. Η καύση δασών και η εκχέρσωση είναι ορισμένα πρόσθετα παραδείγματα ανθρωπογενών πηγών CO2.

Το μεθάνιο (CH4) είναι ένας υδρογονάνθρακας που αποτελεί κύριο συστατικό του φυσικού αερίου. Το μεθάνιο είναι το δεύτερο σε αφθονία ανθρωπογενές αέριο θερμοκηπίου μετά το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), και ευθύνεται για περίπου το 20% των παγκόσμιων εκπομπών. Είναι ιδιαίτερα ισχυρό όσον αφορά τη διατήρηση της θερμότητας στην ατμόσφαιρα.

Στην πραγματικότητα, είναι 25 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα σε αυτή την πτυχή. Όπως και με το CO2, η ανθρώπινη δραστηριότητα αυξάνει τη συγκέντρωση του CH4 ταχύτερα από ό, τι μπορούν να μειώσουν οι φυσικές καταβόθρες. Περίπου το 70% όλων των ετήσιων εκπομπών αποδίδεται επί του παρόντος σε ανθρωπογενείς πηγές, γεγονός που έχει οδηγήσει σε σημαντικές αυξήσεις της συγκέντρωσης με την πάροδο του χρόνου.

Η καλλιέργεια ρυζιού, η κτηνοτροφία, η καύση άνθρακα και φυσικού αερίου, η καύση βιομάζας και η αποσύνθεση της οργανικής ύλης σε χώρους υγειονομικής ταφής είναι οι κύριες ανθρωπογενείς πηγές του ατμοσφαιρικού CH4.

Πρόσθετα ίχνη αερίων που παράγονται από τη βιομηχανική δραστηριότητα και έχουν ιδιότητες θερμοκηπίου περιλαμβάνουν το οξείδιο του αζώτου (N2O) και τα φθοριούχα αέρια (αλογονωμένοι άνθρακες), εκ των οποίων τα τελευταία περιλαμβάνουν το εξαφθοριούχο θείο, τους υδροφθοράνθρακες (HFC) και τους υπερφθοράνθρακες (PFC). Τα οξείδια του αζώτου έχουν μικρές συγκεντρώσεις υποβάθρου λόγω φυσικών βιολογικών αντιδράσεων στο έδαφος και το νερό, ενώ τα φθοριούχα αέρια οφείλουν την ύπαρξή τους σχεδόν εξ ολοκλήρου σε βιομηχανικές πηγές.

Μια σημαντική ανθρωπογενής ακτινοβόληση του κλίματος είναι η παραγωγή αερολυμάτων. Η λέξη αεροζόλ σημαίνει «ατμοσφαιρικά σωματίδια», αλλά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 και του’ 90, τα μέσα ενημέρωσης το χρησιμοποίησαν ως αναφορά σε δοχεία ψεκασμού που απελευθέρωναν χλωροφθοράνθρακες (CFC) και τα τελευταία χρόνια υδροχλωροφθοράνθρακες (HCFC). Η πιο ευρέως γνωστή παρενέργεια των CFCs είναι οι επιβλαβείς ιδιότητές τους στη στιβάδα του όζοντος. Η αρνητική τους επίδραση δεν σταματά εδώ. Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υπερθέρμανση του πλανήτη, προκαλούν αλλαγές στο κλίμα του πλανήτη επηρεάζοντας τα πρότυπα βροχής και μεταβάλλοντας τους ανέμους και την ατμοσφαιρική κυκλοφορία.

Αιτίες αύξησης των εκπομπών

Η καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου παράγει διοξείδιο του άνθρακα και υποξείδιο του αζώτου.
Αποψίλωση δασών: Τα δέντρα βοηθούν στη ρύθμιση του κλίματος απορροφώντας
CO2 από την ατμόσφαιρα. Όταν κόβονται, αυτή η ευεργετική τους επίδραση χάνεται και ο άνθρακας που είναι αποθηκευμένος στα δέντρα αυτά απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα, επιδεινώνοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Αύξηση της κτηνοτροφικής δραστηριότητας. Οι αγελάδες και τα πρόβατα παράγουν μεγάλες ποσότητες μεθανίου όταν αφομοιώνουν την τροφή τους.
• Τα λιπάσματα που περιέχουν άζωτο παράγουν εκπομπές υποξειδίου του αζώτου.
• Τα φθοριούχα αέρια που εκπέμπονται από εξοπλισμό και προϊόντα που χρησιμοποιούν τα αέρια αυτά.

Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής

• Θερμότερες θερμοκρασίες: Καθώς αυξάνονται οι συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου, αυξάνεται και η θερμοκρασία της επιφάνειας του πλανήτη.
• Οι πάγοι λιώνουν στο Βόρειο και στο Νότιο Πόλο, με αποτέλεσμα πολλά ζώα όπως οι πολικές αρκούδες, οι φώκιες και πιγκουίνους να χάνουν το βιότοπό τους.
• Αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων όπως καταιγίδες, καύσωνες, ξηρασίες και πλημμύρες.
• Ένας θερμαινόμενος ωκεανός, του οποίου η στάθμη ολοένα αυξάνεται, απειλεί διάφορα είδη θαλάσσιας ζωής, καθώς και τις παράκτιες περιοχές και νησιά της Γης.
• Τα δέντρα και τα φυτά ανθίζουν πρόωρα.
• Εξαφάνιση πολλών ειδών εντόμων και ζώων. Απώλεια βιοποικιλότητας και κατάρρευση ολόκληρων οικοσυστημάτων.
• Μείωση της παραγωγής τροφίμων λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων.
• Κίνδυνος για την υγεία των ανθρώπων λόγω της κακής ποιότητας του αέρα.
• Φτώχεια και εκτοπισμός πληθυσμών.

Τι είναι η Βιοποικιλότητα και γιατί πρέπει να την προστατεύσουμε;

«Βιοποικιλότητα» ή «βιολογική ποικιλότητα» είναι ο επιστημονικός όρος για την ποικιλία και τη μεταβλητότητα της ζωής στη Γη. Με άλλα λόγια, ο όρος αναφέρεται σε όλα τα διαφορετικά είδη ζωής που συνθέτουν τον φυσικό κόσμο. Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί κατοικούν στις δικές τους κοινότητες, γνωστές ως οικοσυστήματα. Τι είναι ένα οικοσύστημα; Είναι μια γεωγραφική περιοχή όπου διαφορετικά είδη φυτών, ζώων και άλλων οργανισμών συνυπάρχουν αρμονικά με το περιβάλλον τους, συμπεριλαμβανομένου του κλίματος και του τοπίου.

Κάθε μέρος ενός οικοσυστήματος αλληλεξαρτάται άμεσα ή έμμεσα το ένα από το άλλο. Για παράδειγμα, αν αλλάξει η θερμοκρασία ενός οικοσυστήματος, θα επηρεαστούν τα είδη των φυτών που μπορούν να αναπτυχθούν εκεί. Τα ζώα που βασίζονται σε αυτά τα φυτά για τροφή και καταφύγιο θα πρέπει να μετεγκατασταθούν σε άλλο οικοσύστημα, αλλιώς θα πεθάνουν.

Η βιοποικιλότητα είναι άμεσα υπεύθυνη για να καταστήσει τη γη κατάλληλη για ζωή. Κάθε ζωντανός οργανισμός εργάζεται για να διατηρήσει τη λειτουργία του οικοσυστήματος στο οποίο ανήκει, παρέχοντας ισορροπία και υποστηρίζοντας τη ζωή. Η βιοποικιλότητα παρέχει καθαρό αέρα, νερό, τροφή και καύσιμα. Δυστυχώς οι άνθρωποι έχουν διαταράξει την ισορροπία των οικοσυστημάτων τους. Ανισόρροπα οικοσυστήματα δεν μπορούν πλέον να υποστηρίξουν τη ζωή και η βιοποικιλότητα του πλανήτη μας  βρίσκεται υπό σοβαρή απειλή.

Τα είδη αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τους φυσικούς τους βιότοπους, καθώς αυτές οι περιοχές γίνονται μη κατοικήσιμες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η εξαφάνιση των τοπικών ειδών είναι πιθανή για πληθυσμούς που δεν μπορούν να μεταναστεύσουν ή να προσαρμοστούν, όπως ορισμένα φυτά και έντομα. Σύμφωνα με τη NASA, με θέρμανση κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου, τα έντομα, τα φυτά και τα ζώα πρόκειται να δουν το κλιματικά καθορισμένο γεωγραφικό εύρος τους να μειώνεται σε περισσότερο από το μισό.

Το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) καθιέρωσε τους στόχους Aichi, οι οποίοι αποτελούσαν μέρος του Στρατηγικού Σχεδίου για τη Βιοποικιλότητα (2011-2020). Οι στόχοι Aichi ήταν ένα σύνολο 20 στόχων για την επιβράδυνση της απώλειας της βιοποικιλότητας στον πλανήτη, αλλά καθώς η προθεσμία του Στρατηγικού Σχεδίου έφτασε και πέρασε, ήταν σαφές ότι κανένας από τους στόχους δεν επιτεύχθηκε πλήρως.

Η επιβράδυνση της απώλειας της βιοποικιλότητας είναι ένα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ανθρωπότητας. Το έγγραφο σχετικά με τις «Προοπτικές για τη Βιοποικιλότητα σε Παγκόσμιο Επίπεδο» (Global Biodiversity Outlook), το οποίο δημοσιεύθηκε το 2020, υποδεικνύει ότι αποτύχαμε να επιτύχουμε τους στόχους για την καταπολέμηση της καταστροφής της βιοποικιλότητας.

Πώς ενεργεί η ΕΕ για την προστασία της βιοποικιλότητας;

Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα για το 2030 είναι ένα λεπτομερές, φιλόδοξο και μακροπρόθεσμο σχέδιο για τη διατήρηση του περιβάλλοντος και την αναχαίτιση της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων. Η στρατηγική περιλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και δράσεις που αποσκοπούν να θέσουν τη βιοποικιλότητα της Ευρώπης σε τροχιά ανάκαμψης έως το 2030.

Ένα κοινό πλαίσιο για την ειρήνη και την ευημερία για τους ανθρώπους και τον πλανήτη, τόσο τώρα όσο και για το μέλλον, παρέχεται από την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, η οποία εγκρίθηκε από όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών το 2015. Οι 17 Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΣΒΑ) αποτελούν μια επείγουσα έκκληση για δράση προς όλα τα έθνη.

Συγκεκριμένα, ο Στόχος Βιώσιμης Ανάπτυξης 15 της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι αφιερωμένος στην «προστασία, αποκατάσταση και προώθηση της αειφόρου χρήσης των χερσαίων οικοσυστημάτων, τη βιώσιμη διαχείριση των δασών, την καταπολέμηση της ερημοποίησης και τον τερματισμό και ανάσχεση της υποβάθμισης της γης και της απώλειας βιοποικιλότητας». Σύμφωνα με την ΕΕ, η εξόρυξη και η επεξεργασία πόρων ευθύνονται για το 90% της απώλειας βιοποικιλότητας.

Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) υποστήριξαν σθεναρά τους στόχους της ΕΕ για προστασία τουλάχιστον του 30% των θαλάσσιων και χερσαίων περιοχών της ΕΕ (δάση, υγρότοποι, βάλτοι, λιβάδια και παράκτια οικοσυστήματα), καθώς και ότι το 10% των ωκεανών και του εδάφους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων όλων των υπολοίπων πρωτογενών και παλαιών δασών και άλλων οικοσυστημάτων που είναι πλούσια σε άνθρακα, θα πρέπει να παραμείνουν ουσιαστικά άθικτα. Οι περισσότεροι ευρωβουλευτές θέλουν οι στόχοι να είναι δεσμευτικοί και να εφαρμόζονται από τις χώρες της ΕΕ σε εθνικό επίπεδο, σε συνεργασία με τις περιφερειακές και τοπικές αρχές.

Σύμφωνα με διακυβερνητικές συμβάσεις όπως η Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα και η Σύμβαση για το διεθνές εμπόριο των Ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση, η ΕΕ συμμετέχει ενεργά στη διασφάλιση ότι ο κόσμος σέβεται τις υποχρεώσεις του για την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας. Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατά τον Οκτώβριο του2022 χρησίμευσαν ως η συνολική διαπραγματευτική θέση της ΕΕ για τη 15η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα (COP 15), που πραγματοποιήθηκε στον Καναδά τον Δεκέμβριο του 2022. Στη διάσκεψη εγκρίθηκε ένα παγκόσμιο πλαίσιο βιοποικιλότητας με ισχύ μετά το 2020, το οποίο σκιαγραφεί συγκεκριμένους στόχους που προορίζονται να κατευθύνουν παγκόσμιες δράσεις για την προστασία και την αποκατάσταση της φύσης έως το 2030 κι έπειτα.

Επιπρόσθετα, η νομοθεσία που έχει ήδη εγκριθεί υποστηρίζει τις προσπάθειες της ΕΕ για ανάσχεση της καταστροφής των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας. Αυτό περιλαμβάνει τις Οδηγίες περί των Οικοτόπων, την Οδηγία-Πλαίσιο για τα Ύδατα και την Οδηγία-Πλαίσιο της ΕΕ για τη Θαλάσσια Στρατηγική. Αυτά τα νομοθετικά πλαίσια είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στα Ευρωπαϊκά οικοσυστήματα.

Επιπλέον, το 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε για πρώτη φορά έναν νέο νόμο σε ολόκληρη την ήπειρο, με στόχο την ανάκαμψη των κατεστραμμένων οικοσυστημάτων. Ο Νόμος για την Αποκατάσταση της Φύσης αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για τη Στρατηγική της ΕΕ για τη Βιοποικιλότητα και απαιτεί δεσμευτικούς στόχους για την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων, ειδικά εκείνων με τις μεγαλύτερες δυνατότητες απορρόφησης και αποθήκευσης άνθρακα, καθώς και για την πρόληψη και τη μείωση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών.

Η αποκατάσταση των υγροτόπων, των ποταμών, των δασών, των λειμώνων, των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και των ειδών που φιλοξενούν θα βοηθήσει.
• αύξηση της βιοποικιλότητας
• εξασφαλίστε τα πράγματα που κάνει η φύση δωρεάν, όπως ο καθαρισμός του νερού και του αέρα μας, η επικονίαση
καλλιέργειες και προστατεύοντάς μας από τις πλημμύρες
• περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε 1,5°C
• ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης, πρόληψη
• φυσικών καταστροφών και μείωση των κινδύνων για την επισιτιστική ασφάλεια


Η πρόταση αποσκοπεί στην αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, των οικοτόπων και των ειδών σε όλες τις χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές της ΕΕ, ώστε να:

• καταστήσει δυνατή τη μακροπρόθεσμη και βιώσιμη ανάκαμψη της βιοποικιλότητας και της ανθεκτικής φύσης
• συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
• βοηθήσει την ΕΕ να ανταποκριθεί στις διεθνείς της δεσμεύσεις

Λύσεις για την κλιματική αλλαγή

Ο κόσμος πρέπει να προσαρμοστεί σε όλες αυτές τις κλιματικές αλλαγές. Με τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου να αυξάνονται συνεχώς, πρέπει να αναλάβουμε δράση και να προσαρμοστούμε στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Τα αποτελέσματα είναι ήδη προφανή, επομένως η προσαρμογή πρέπει να είναι ταχύτερη. Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου αποτελεί τον πυρήνα όλων των λύσεων για την κλιματική αλλαγή. Η αύξηση της φυσικής ικανότητας των δασών και των ωκεανών να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα θα συμβάλει στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, το σχέδιο δράσης της ανθρωπότητας συμφωνεί με αυτούς τους τρεις πυλώνες αντίδρασης: Προσαρμογή, Μετριασμός και Ανθεκτικότητα.

Προσαρμογή

Ο όρος «προσαρμογή» περιγράφει την διαδικασία προσαρμογής στην πραγματικότητα της ζωής σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα. Η ανθρωπότητα πρέπει να προσαρμοστεί για να επιβιώσει από τις επερχόμενες συνέπειες των καταστροφικών μας ενεργειών στον πλανήτη. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, οι ξηρασίες, οι καταιγίδες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένεται να καταστούν ολοένα και πιο επικίνδυνα τα επόμενα χρόνια, ενώ μεγάλη είναι και η πιθανότητα έλλειψης τροφίμων και γλυκού νερού. Ο όρος «προσαρμογή» ενθαρρύνει όλους να αναλογιστούν το πιθανό κλιματικό μας μέλλον και να προετοιμαστούν γι’ αυτό εγκαίρως. Στόχος της προσπάθειας αυτής είναι η μείωση της ευπάθειάς μας ως προς τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Μετριασμός

Ο όρος «μετριασμός» αναφέρεται στη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, μέσω της πρόληψης και της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Με τον όρο «μετριασμός» μπορούμε να περιγράψουμε την ανθρώπινη παρέμβαση που στόχο έχει τη μείωση των εκπομπών και τη σταθεροποίηση των επιπέδων των αερίων του θερμοκηπίου τα οποία παγιδεύουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα. Ο μετριασμός και η προσαρμογή είναι οι δύο δράσεις οι οποίες συμβάλλουν στην τήρηση της Σύμβασης-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή. Οι λύσεις μετριασμού συνήθως αφορούν τεχνολογίες και τεχνικές οι οποίες χρησιμοποιούνται σε τέσσερις κύριους τομείς: τομέας της ενέργειας από την άποψη της προσφοράς ενέργειας, και βιομηχανικός και κατασκευαστικός τομέας από την άποψη της ζήτησης ενέργειας. Οι συμβατικές προσπάθειες μετριασμού περιλαμβάνουν πρακτικές όπως την εφαρμογή καθιερωμένων τεχνολογιών και τεχνικών οι οποίες μειώνουν τις εκπομπές CO2, όπως η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η πυρηνική ενέργεια για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή τη διαδικασία δέσμευσης και αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα. Οι μη συμβατικές προσπάθειες μετριασμού περιλαμβάνουν τη χρήση ενός νέου συνόλου τεχνολογιών γνωστών ως τεχνολογίες μείωσης των εκπομπών. Οι τεχνολογίες μείωσης των εκπομπών περιλαμβάνουν τη διαδικασία δέσμευσης και αποθήκευσης βιοάνθρακα (BECCS), τη λίπανση των ωκεανών για την ενίσχυση των ιδιοτήτων απορρόφησης CO2 του πλαγκτόν, καθώς και εναλλακτικές τεχνικές χρήσης και αποθήκευσης αρνητικών εκπομπών, οι οποίες αναγκάζουν το CO2 να αντιδρά χημικά με άλλα ορυκτά ώστε να σχηματιστούν σταθερά ανθρακικά άλατα που μπορούν να αποθηκευτούν με ασφάλεια ή να χρησιμοποιηθούν σε άλλες εφαρμογές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε νέα στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στις 24 Φεβρουαρίου 2021.

Η νέα στρατηγική της ΕΕ περιλαμβάνει τα ακόλουθα σημεία:
• Η ΕΕ θα διασφαλίσει ότι όλες οι πολιτικές και οι δράσεις της αποσκοπούν στην αύξηση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
• Η ΕΕ θα βοηθήσει τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές και τους εταίρους του ιδιωτικού τομέα να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή.
• Η ΕΕ θα προωθήσει την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και την προσαρμογή σε αυτήν σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ παράλληλα θα ενισχύει τη διεθνή χρηματοδότηση για τη στήριξη της παγκόσμιας ανθεκτικότητας απέναντι στην κλιματική αλλαγή αλλά και για πρόληψής της.

Ανθεκτικότητα

Η ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή είναι η ικανότητα αντίδρασης και προετοιμασίας όσον αφορά επικίνδυνα κλιματικά φαινόμενα, όπως κύματα καύσωνα, τυφώνες ή πυρκαγιές. Ωστόσο, ο καλός σχεδιασμός ανθεκτικότητας μπορεί να συμβάλει επίσης και στην αντιμετώπιση χρόνιων γεγονότων, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η επιδείνωση της ποιότητας του αέρα και η μετανάστευση πληθυσμών. Μία από τις 5 αποστολές της ΕΕ που δρομολογήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2022 είναι η αποστολή «Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή». Η ΕΕ προτίθεται να αξιοποιήσει την υπάρχουσα επείγουσα ανάγκη για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ως ευκαιρία για την οικοδόμηση μιας ανθεκτικής, φιλικής προς το κλίμα και δίκαιης Ευρώπης. Στόχος είναι να υποστηριχθούν τουλάχιστον 150 ευρωπαϊκές περιφέρειες και κοινότητες ώστε να καταστούν ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή έως το 2030.

Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα - Ορισμοί

Βιωσιμότητα είναι η ικανότητα διατήρησης ή υποστήριξης μιας διαδικασίας με την πάροδο του χρόνου. Η οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα είναι οι τρεις βασικές έννοιες του όρου που συνήθως διαχωρίζονται. Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις έχουν δεσμευτεί να επιδιώξουν την υλοποίηση βιώσιμων στόχων, όπως η μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος και τη εξοικονόμηση πόρων.

Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι η αρχή της βελτίωσης της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής χωρίς να επιβαρύνεται η ικανότητα των οικοσυστημάτων της γης να την υποστηρίξουν. Είναι ευθύνη μας να διατηρήσουμε τους φυσικούς πόρους και να προστατεύσουμε το παγκόσμιο οικοσύστημα ώστε να ικανοποιήσουμε τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες που αφορούν την υγεία και την ευημερία του συνόλου της ζωής στον πλανήτη.

Η αειφόρος ανάπτυξη ορίζεται ως η οικονομική ανάπτυξη η οποία σχεδιάζεται και πραγματοποιείται λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τη βιωσιμότητα και την προστασία του περιβάλλοντος. Στην πράξη, η αειφόρος ανάπτυξη είναι η αξιοποίηση των πόρων και του χώρου ενός οικοσυστήματος χωρίς να φθείρεται η ικανότητά του να αναγεννιέται και να αυτοσυντηρείται.

Γιατί είναι σημαντική η περιβαλλοντική βιωσιμότητα;

Το γεγονός ότι η περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ανθρώπου είναι αδιαμφισβήτητο.

Οι διάφορες πρακτικές διατήρησης προστατεύουν το περιβάλλον από επιβλαβείς ανθρώπινες δραστηριότητες. Τα υγιή οικοσυστήματα καθαρίζουν το νερό του πλανήτη μας, συντηρούν το έδαφός του, ρυθμίζουν το κλίμα, ανακυκλώνουν τα θρεπτικά συστατικά και μας παρέχουν τρόφιμα. Προσφέρουν τους πόρους και τις πρώτες ύλες για οτιδήποτε δημιουργούμε και οτιδήποτε είναι απαραίτητο για να ζήσουμε. Στηρίζουν τις οικονομίες μας και αποτελούν το θεμέλιο ολόκληρου του πολιτισμού μας. Η ανθρωπότητα δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς αυτές τις «υπηρεσίες» που μας προσφέρει το οικοσύστημά μας. Συχνά αναφερόμαστε σε αυτές τις υπηρεσίες ως το φυσικό μας κεφάλαιο.

Πώς μπορούμε να επιτύχουμε τη βιωσιμότητα;

Η βιωσιμότητα αποτελεί το θεμέλιο για το τρέχον κύριο παγκόσμιο πλαίσιο για διεθνή συνεργασία – την Ατζέντα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη με Ορίζοντα το 2030 και τους Στόχους της. Ο ΟΗΕ ορίζει 17 στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη, οι οποίοι λειτουργούν ως πορεία προς την επίτευξη ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος.

Οι στόχοι αυτοί ανταποκρίνονται σε διάφορες παγκόσμιες προκλήσεις, όπως:
• Εξασφάλιση πρόσβασης σε καθαρό νερό και αποχέτευσης για όλους – μείωση των λυμάτων
• Επίδειξη μιας προδραστικής στάσης στη μάχη κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
• Μείωση της χρήσης πλαστικών για τον περιορισμό της μόλυνσης του περιβάλλοντος με μικροπλαστικά.
• Καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών μέσω της ενίσχυσης των δασικών περιοχών και των εκτάσεων ζούγκλας της γης – διαμόρφωση πιο «πράσινων» πόλεων.
• Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή – ανακύκλωση υλικών όπως χαρτί, πλαστικό, γυαλί και μέταλλο.
• Δημιουργία βιώσιμων πόλεων και κοινοτήτων – περιορισμός της χρήσης του αυτοκινήτου και αντικατάστασή του με το ποδήλατο, το περπάτημα ή τα μέσα δημόσιας συγκοινωνίας για σκοπούς διακίνησης.

Η Ενότητα 2 θα επεκταθεί πιο λεπτομερώς στην Ατζέντα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη με Ορίζοντα το 2030.

Συλλογή φυσικών πόρων

Η συγκομιδή των καλλιεργειών αποτελεί ένα κρίσιμο μέρος του τομέα της γεωργίας και μπορεί να πραγματοποιηθεί με διάφορες μεθόδους.

• Συγκομιδή με το χέρι: Η πιο βασική μέθοδος είναι η συγκομιδή με το χέρι, η οποία περιλαμβάνει τη χειρωνακτική συγκομιδή των καλλιεργειών, χωρίς τη χρήση εργαλείων. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται συνήθως σε ευαίσθητες καλλιέργειες όπως τους λοβούς βανίλιας ή το σαφράν.

• Εργαλεία συγκομιδής: Μια άλλη μέθοδος είναι η συγκομιδή με χειροκίνητα εργαλεία, η οποία περιλαμβάνει τη χρήση εργαλείων όπως ψαλίδι για να κόψει κανείς τη σοδειά, όπως για παράδειγμα τα φρούτα από τα δέντρα. Μετά τη συγκομιδή του, το προϊόν τοποθετείται σε ένα δοχείο πριν απομακρυνθεί από το χωράφι.

• Μηχανήματα: Για μεγαλύτερης κλίμακας εργασίες, οι αγρότες μπορούν να χρησιμοποιήσουν μηχανήματα για να επιταχύνουν τη διαδικασία συγκομιδής και συσκευασίας. Συνήθως στα χωράφια χρησιμοποιούνται θεριζοαλωνιστικά και χορτοκοπτικά μηχανήματα για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη συγκομιδή των καλλιεργειών.

Η τεχνολογία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη σύγχρονη γεωργία, ενώ η έξυπνη γεωργία συνδυάζει τις παραδοσιακές γεωργικές αρχές με τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις. Ένα βιώσιμο γεωργικό σύστημα θα πρέπει να δίνει προτεραιότητα σε ορισμένες θεμελιώδεις αξίες, όπως:

• Μακροπρόθεσμη γεωργική παραγωγή, μέσω της βελτίωσης της αμειψισποράς, της διαχείρισης του εδάφους και της εξασφάλισης τόσο της ποιότητας του εδάφους, όσο και της διαθεσιμότητας νερού.

• Εξοικονόμηση φυσικού κεφαλαίου μέσω της διατήρησης, την ανακύκλωσης, της αντικατάστασης και της συντήρησης της βάσης των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένου του εδάφους, του νερού και της βιοποικιλότητας.

Η σύγχρονη γεωργία επικεντρώνεται στη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας της γεωργίας για την παραγωγή τροφίμων υψηλής ποιότητας, ενώ ταυτόχρονα δίνει προτεραιότητα στις ανθρώπινες ανάγκες. Το γεγονός αυτό καθιστά τη σύγχρονη γεωργία διαφορετική από τα παραδοσιακά γεωργικά συστήματα, τα οποία δίνουν προτεραιότητα στις επισιτιστικές ανάγκες των γεωργών και ενδέχεται να μην είναι κατάλληλα για την κάλυψη των αναγκών ενός αυξανόμενου πληθυσμού.

Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα οικοσυστήματα;

Η προστασία των οικοσυστημάτων είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ισορροπίας των φυσικών πόρων του πλανήτη μας. Υπάρχουν ποικίλες απλές ενέργειες που μπορούμε να λάβουμε σε ατομικό επίπεδο για να κάνουμε τη διαφορά και να ενταχθούμε στις παγκόσμιες κοινότητες οι οποίες αναλαμβάνουν περιβαλλοντικές δράσεις.

Ακολουθούν μερικά χρήσιμα παραδείγματα:

Διάσωση των μελισσών: Μία από τις ιδιαίτερα σημαντικές απειλές για τις μέλισσες είναι η έλλειψη ασφαλών οικοτόπων όπου μπορούν να χτίσουν τις φωλιές τους και να εξασφαλίσουν μια ποικιλία πηγών θρεπτικής τροφής. Η διαμόρφωση κήπων φιλικών προς τις μέλισσες μπορεί να δημιουργήσει έναν οικολογικό διάδρομο με φυτά τα οποία είναι πλούσια σε γύρη και νέκταρ. Μπορείτε ακόμη να αγοράσετε μια κυψέλη και να παράγετε το δικό σας μέλι ως ένα νέο χόμπι.

Δενδροφυτεύσεις: Τα δέντρα είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή τροφής, οξυγόνου και σκιάς. Βοηθούν επίσης στην εξοικονόμηση ενέργειας, στον καθαρισμό του αέρα και στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η φύτευση ενός δέντρου είναι μια απλή ενέργεια που μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στο τοπικό οικοσύστημα.

Συνετή χρήση του νερού: Το νερό είναι ένας πολύτιμος πόρος κάθε οικοσυστήματος. Μπορείτε να εξοικονομήσετε νερό στην καθημερινότητά σας αλλάζοντας ορισμένες απλές συνήθειες. Μερικοί απλοί τρόποι εξοικονόμησης νερού περιλαμβάνουν την απενεργοποίηση της βρύσης κατά το βούρτσισμα των δοντιών σας, τη χρήση νερού από βρασμένα λαχανικά για το πότισμα των φυτών και τη μείωση της διάρκειας του μπάνιου σας.

Κομποστοποίηση: Η κομποστοποίηση οργανικής ύλης μειώνει τα απόβλητα που καταλήγουν στις χωματερές και δημιουργεί θρεπτικό χώμα για τροφοδότηση του κήπου σας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εύκολα συστήματα κομποστοποίησης στο σπίτι, όπως για παράδειγμα ένα δοχείο κομποστοποίησης, ένα σύστημα κομποστοποίησης τύπου “tumbler” ή μια καλλιέργεια σκουληκιών.

Εθελοντική δράση για κάποιον Σκοπό: Υπάρχουν διάφορες διεθνείς κοινότητες στις οποίες μπορείτε να γίνετε μέλη και να συμμετέχετε σε δράσεις που πραγματοποιούνται σε όλα τα μέρη του κόσμου για την προστασία του περιβάλλοντος. Το να προσφέρετε εθελοντικά τον χρόνο, τις δεξιότητες ή τους πόρους σας μπορεί να επιφέρει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην υγεία του πλανήτη.

Κάντε επιλογές με γνώμονα τη βιωσιμότητα: Η μείωση της οδήγησης ιδιωτικού οχήματος, η αγορά λιγότερων προϊόντων και η αναβάθμιση αποτελούν ορισμένες από τις πιθανές βιώσιμες επιλογές που μπορούν να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα και να συμβάλουν στην διατήρηση ενός υγιούς οικοσυστήματος. Κάνοντας μικρές αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες, μπορούμε να προστατεύσουμε το περιβάλλον και να συμβάλουμε στη διαμόρφωση ενός υγιέστερου πλανήτη για τις μελλοντικές γενιές.

Πηγές:

https://www.eea.europa.eu/
https://climateknowledgeportal.worldbank.org/overview
https://education.nationalgeographic.org/resource/global-warming
https://www.climate.gov/maps-data/climate-data-primer/past-climate
https://climate.nasa.gov/global-warming-vs-climate-change/
https://www.unep.org/resources/global-environment-outlook-4
https://sdgs.un.org/goals/goal15
https://unfccc.int/topics/adaptation-and-resilience/the-big-picture/introduction
https://www.britannica.com/story/a-recent-history-of-climate-change
https://unfccc.int/process-and-meetings/what-is-the-united-nations-framework- convention-on-climate-change
https://royalsocietypublishing.org/doi/full/10.1098/rsta.2010.0271
https://link.springer.com/article/10.1007/s10311-020-01059-w#Sec6
Wiggins JW, Zimmerman K, Baranowski C, Fries S, Horansky A. Adapting to a Changing Climate: EPA’s Climate Resilience Evaluation and Awareness Tool. Journal: American Water Works Association. 2022;114(10):42-50. doi:10.1002/awwa.2016
https://www.un.org/en/global-issues/climate-change
https://www.ipcc.ch/
https://www.c2es.org/wp-content/uploads/2019/04/what-is-climate-resilience.pdf
European Commission, Directorate-General for Research and Innovation, EU Missions : adaptation to climate change : concrete solutions for our greatest challenges, Publications Office of the European Union, 2021,
https://data.europa.eu/doi/10.2777/88566
https://www.investopedia.com/terms/s/sustainability.asp https://education.nationalgeographic.org/resource/ecosystem/
https://www.farms.com/news/what-are-the-different-methods-of-harvesting-crops- 181640.aspx
https://www.avirtech.co/what-is-the-difference-between-traditional-and-modern-farming
https://education.nationalgeographic.org/resource/preservation/
https://ec.europa.eu/environment/nature/biodiversity/intro/index_en.htm
https://ideas.repec.org/p/pra/mprapa/24119.html
https://youmatter.world/en/definition/ecosystem-definition-example/
https://www.climate.gov/maps-data
https://www.britannica.com/science/global-warming/Surface-level-ozone-and-other-compounds
https://www.mdpi.com/2073-4433/11/10/1095

Ώρα για κουίζ!

Ακολουθεί ένα διασκεδαστικό κουίζ που θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε για να εξετάσετε την κατανόησή σας όσον αφορά τις βασικές έννοιες που καλύπτονται σε αυτό το μάθημα: